Σαν Σήμερα 12 Μαρτίου – LGBTQI People in History
Vaslav Nijinsky
(12 Μαρτίου 1889 – 8 Απριλίου 1950)
Ο Βάτσλαφ (ή Βάσλαβ) Φομίτς Νιζίνσκι ήταν Ρώσος χορευτής πολωνικής καταγωγής και χορογράφος. Αναφέρεται ως ο μεγαλύτερος χορευτής όλων των εποχών.
Ο Νιζίνσκι γεννήθηκε στο Κίεβο και σπούδασε χορό στην αυτοκρατορική σχολή χορού στην Αγία Πετρούπολη.
Ο Βάτσλαβ Νιζίνσκι ήταν γιος Πολωνών χορευτών, ο οποίοι περιόδευαν στη Ρωσία. Στα εννέα του χρόνια άρχισε να φοιτά στην αυτοκρατορική σχολή μπαλέτου της Αγίας Πετρούπολης. Στο ίδιο σχολείο φοίτησαν μεγάλα και γνωστά ονόματα όπως ο Μιχαήλ Φοκίν, η Άννα Πάβλοβα, ο Ρούντολφ Νουρέγιεφ, ο Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ. Πολύ σύντομα, όλοι κατάλαβαν ότι είχαν μπροστά τους ένα χαρισματικό χορευτή μπαλέτου. Όταν αποφοίτησε, το 1907, άρχισε να χορεύει στο αυτοκρατορικό μπαλέτο της Αγίας Πετρούπολης, ως παρτενέρ της πρώτης μπαλαρίνας.
Την ίδια χρονιά γνωρίζει τον 30χρονο πρίγκιπα Πάβελ Λβοφ, η πρώτη του, πιθανώς, ερωτική σχέση, με τις ευλογίες της μητέρας του, η οποία αποθάρρυνε τις σχέσεις του με γυναίκες, καθώς ένας γάμος θα μπορούσε να σταθεί εμπόδιο στην καριέρα του. Ο πρίγκιπας του εξασφαλίζει ένα μεγάλο διαμέρισμα, μεγαλοπρεπή γκαρνταρόμπα και αναλαμβάνει την προστασία της μητέρας του, η οποία ζούσε φτωχή ζωή. Γίνεται εραστής και προστάτης του. Ο Λβοφ του γνωρίζει τον δυναμικό 34χρονο Σεργκέι Ντιαγκίλεφ.
Η γνωριμία του το 1909 με τον Σέργιο Ντιαγκίλεφ, χορογράφο, ιδρυτή και διευθυντή των αυτοκρατορικών μπαλέτων της Αγίας Πετρούπολης, απογείωσε την καριέρα του.
Νιζίνσκι και Ντιαγκίλεφ γίνονται εραστές, η συνάντησή τους θα καθορίσει τις ζωές τους. Το 1909 φτάνουν στο Παρίσι και εκεί ο Βάτσλαβ Νιζίνσκι χορεύει στην παράσταση Le Dieu de la Dance, γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία. Γίνεται ο απόλυτος σταρ των χορογραφιών του Φοκίν στα έργα Les Sylphides, Scheherazade, Le Specter de la Rose, Petrouchka. Στο Παρίσι, Νιζίνσκι και Ντιαγκίλεφ ζουν ανοιχτά ως εραστές. Επί σκηνής, ο Νιζίνσκι είναι σαγηνευτικός, εξωτικός χορευτής με ισχυρή προσωπικότητα. Στα παρασκήνια, αφελής, ντροπαλός, υποχωρητικός, σχεδόν κενός.
Ο Ντιαγκίλεφ τον ενθαρρύνει να ασχοληθεί με τη χορογραφία. Ο Νιζίνσκι εργάζεται σκληρά και τα μπαλέτα του (L’Apres-midi d’un faune,1912, Le Sacre du printemps, 1913, Jeux, 1931, Till Eulenspiegel, 1916) αν και ήταν οικονομικά αποτυχημένα, χαρακτηρίστηκαν ως επαναστατικές παραστάσεις. Δεν έμοιαζαν καθόλου με αυτό που νόμιζε ο κόσμος ως μπαλέτο. Μετατόπισε τα μπαλέτα προς τον μοντερνισμό. Οι χορογραφίες του προκάλεσαν αναταραχή, οι θεατές εξεγέρθηκαν κατά τη διάρκεια της παράστασης «Ιεροτελεστία της Άνοιξης». Κεντρικό εργαλείο του είναι το σώμα. Ένα σώμα με μυαλό, φωνή, ψυχή και έκφραση.
Την περίοδο εκείνη ο Βάτσλαβ Νιζίνσκι δυσκολεύεται να διαχειριστεί τη διασημότητα του. Ήρθε αντιμέτωπος με κοινό, κριτικούς, χορευτές. Παράλληλα, η σχέση του με τον Ντιαγκίλεφ περνάει κρίση. Ο Ντιαγκίλεφ τον εγκαταλείπει σιγά σιγά καλλιτεχνικά. Το καλοκαίρι, του 1913, σε μια περιοδεία μπαλέτων στην Νότια Αμερική, παντρεύεται την 22χρονη Ρομόλα ντε Πούλτσκι. Αυτό το γεγονός εξοργίζει τον Ντιαγκίλεφ. Τον απολύει και από εκεί ξεκινάει η κατάρρευσή του. Ο Νιζίνσκι χάνει τα πάντα. Του είναι πολύ δύσκολο να συνεργαστεί με οποιοδήποτε άλλο μπαλέτο.
Μια εμφάνισή του στο Λονδίνο θεωρήθηκε η αρχή της κατάρρευσης του. Μια ιδιαίτερα ταπεινωτική και δαπανηρή αποτυχία. Ένα χρόνο αργότερα από το γάμο του, γεννιέται η πρώτη του κόρη, Κίρα. Το 1916, ο Βάτσλαβ Νιζίνσκι χορεύει στη Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης, μια περιοδεία με Ρωσικά μπαλέτα, διάρκειας τεσσάρων μηνών. Από την Όπερα έχασε 250.000 δολάρια. Οι ανύπαρκτες διοικητικές ικανότητές του προκαλούν χάος. Την ίδια περίοδο αρχίζει να επηρεάζεται από τη θρησκευτική φιλοσοφία του Τολστόι. Στις 30 Σεπτεμβρίου 1917, κάνει την τελευταία του εμφάνιση, σε μια βραδιά που δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει το κοινό. Ο Αρθούρος Ρουμπιστάιν δακρυσμένος, τον έβλεπε να καταρρέει στη σκηνή. Ήταν μόλις 28 ετών.
Στις 19 Ιανουαρίου του 1919, ο 29χρονος Νιζίνσκι χορεύει για τελευταία φορά μπροστά σε λίγους θεατές, με την καριέρα του να βρίσκεται σε πτώση. Η παράσταση θα έχει μοιραίο τέλος. Το ίδιο βράδυ τον στέλνουν στο φρενοκομείο. Η καριέρα του κράτησε λιγότερο από μια δεκαετία. Έχουν περάσει μόνο επτά χρόνια από τις 29 Μαΐου του 1912, όταν χόρεψε «Το απομεσήμερο ενός φαύνου», που έμεινε στην ιστορία. Άλλαξε για πάντα το ύφος του χορού με τον μοντερνισμό του. Έχει περάσει λιγότερο από μια δεκαετία από τη στιγμή που όλο το Παρίσι τον αποκαλούσε «θεό του χορού».
Το 1918, μετακομίζει με την οικογένειά του στο Σεν Μόριτς. Εκεί παρουσίασε συμπτώματα βαριάς ψυχικής νόσου και το 1919 οι γιατροί διέγνωσαν σχιζοφρένεια. Από την δόξα στην σχιζοφρένεια. Στις 8 Απριλίου 1950, ο χορευτής ο οποίος λατρεύτηκε, έμεινε γνωστός ως ο «θεός του χορού» και αποκαλέστηκε το «8ο θαύμα του κόσμου», πεθαίνει από νεφρική ανεπάρκεια στο Λονδίνο. Έζησε 31 ολόκληρα χρόνια ανάμεσα σε ψυχιατρικά ιδρύματα και ιδιωτικό εγκλεισμό με φάρμακα στο σπίτι. Ο μεγαλύτερος χορευτής του 20ού αιώνα, περνά στην αθανασία.
Όπως ανέφερε και ο Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ: «Ήταν ο τελειότερος χορευτής που έχω δει. Είχε σπάνια καθαρότητα προθέσεων: ήταν άνθρωπος και καλλιτέχνης ταυτόχρονα. Ακόμα και στις πιο δυστυχισμένες και τραγικές του στιγμές, πίστευε ότι ο Θεός θα του έλεγε τι να κάνει, θα του έδειχνε ποιος είναι ο σωστός δρόμος. Όσο για την κληρονομιά του είναι απλό: μετατόπισε την προοπτική για όλους».
Ένα μικρό βίντεο – αφιέρωμα στον Νιζίνσκι.
Παραπομπές
Joan Acocella, ed. (2006) [1998]. The Diary of Vaslav Nijinsky. University of Illinois Press. ISBN 978-0-252-07362-5.
“Vaslav Nijinsky”. Encyclopedia of World Biography. Encyclopedia.com. 2004.
Machado, María Inés; Battista, Julieta De (December 2019). “El cuerpo danzante en la invención del lazo social: el caso Nijinsky”. Revista Latinoamericana de Psicopatologia Fundamental. 22 (4): 938–964. doi:10.1590/1415-4714.2019v22n4p938.14. ISSN 1984-0381
IBronislava Nijinska, ‘Early Memoirs,’ translated and edited by Irena Nijinska and Jean Rawlinson, New York 1981, Holt Rinehart and Winston, p.499
Fernandez-Egea, Emilio (2019). “One hundred years ago: Nijinsky and the origins of schizophrenia”. Brain. 142 (1): 220–226.
William Walton (10 September 1945). “Nijinsky in Vienna”. Life Magazine: 63–70.
Acocella, Joan (14 January 1999). “Secrets of Nijinsky”. The New York Review of Books.
Shamina, D. (17 August 2016). [Nijinsky: Between Truth and Fantasies]. Коммерсантъ (in Russian). Kommersant. Retrieved 7 December 2020.
Albright, Daniel (2004). Modernism and Music: An Anthology of Sources. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-01267-4.
Bergamini, John (1969) The Tragic Dynasty: A History of the Romanovs, pg. 430. Konecky and Konecky. ISBN 1-56852-160-X
Buckle, Richard (1971). Nijinsky. The Trinity Press. ISBN 0297-00452-2.
Buckle, Richard (1979). Diaghilev. London: Weidenfeld & Nicolson. ISBN 978-0-297-77506-5.
Gold, Arthur; Fitzdale, Robert (1992). Misia, the life of Misia Sert. ISBN 9780679741862.
Kolb, Alexandra (2009) “Nijinsky’s Images of Homosexuality: Three Case Studies”. Journal of European Studies 39/2, pp. 147–171
Kopelson, Kevin (1997) The Queer Afterlife of Vaslav Nijinsky. Stanford University Press. ISBN 0-8047-2950-6
Moore, Lucy (2013), Nijinsky: a Life, Profile.
Nijinsky, Waslaw (January 1999). Joan Acocella (ed.). The Diary of Vaslav Nijinsky: Unexpurgated Edition. Farrar Straus Giroux. ISBN 978-0-374-13921-6.
Nijinsky, Romola (1934). Nijinsky. Simon and Schuster. (ghostwritten by Lincoln Kirstein)
Ostwald, Peter F. (1991). Vaslav Nijinsky, A Leap into Madness. London: Robson Books Ltd. ISBN 086051711-X.
Parker, Derek (1988). Nijinsky: God of the Dance. Wellingborough, England: Thorsons Publishing Group. ISBN 978-1-85336-032-9.
Fedosova, E. M.; Laletin, S. V. (2008). Вацлав Нижинский [Vaslav Nijinsky]. Art Deco. p. 148. ISBN 9785914610088.
© T-zine.gr με πληροφορίες από Wikipedia, GLBTQ.com και maxmag