Σαν Σήμερα 17 Μαρτίου – LGBTQI People in History
Ρουντόλφ Νουρέγιεφ
(17 Μαρτίου 1938 – 6 Ιανουαρίου 1993)
Ο Ρουντόλφ Χαμέτοβιτς Νουρέγιεφ (17 Μαρτίου 1938 – 6 Ιανουαρίου 1993) ήταν ταταρικής καταγωγής Ρώσος χορευτής και χορογράφος, εκ των κορυφαίων του 20ου αιώνα στο κλασικό μπαλέτο.
Ο Νουρέγιεφ γεννήθηκε σ’ ένα βαγόνι της Υπερσιβηρικής αμαξοστοιχίας κοντά στην πόλη Ιρκούτσκ, κι ενώ η μητέρα του βρισκόταν καθ’ οδόν προς το Βλαδιβοστόκ, όπου υπηρετούσε ο πατέρας του στον Κόκκινο στρατό. Ήταν το τέταρτο και τελευταίο παιδί της μουσουλμανικής στο θρήσκευμα οικογένειάς του (είχε τρεις μεγαλύτερες αδελφές). Μεγάλωσε κοντά στην πόλη Ουφά, στη δημοκρατία του Μπασκορτοστάν.
Ξεκίνησε την καριέρα του από τα διάσημα μπαλέτα Κίροφ το 1958, αφού πρώτα σπούδασε στην Ακαδημία Βαγκάνοβα της Αγίας Πετρούπολης έχοντας γίνει δεκτός το 1955, σε ηλικία 17 ετών. Σύντομα αναδύθηκε η τεχνική, η αρμονία και το ταλέντο του, κάτι που συνέτεινε ώστε να γίνει πρωταγωνιστής στους περισσότερους βασικούς ρόλους του κλασικού ρεπερτορίου.
[Ο Ρούντολφ Νουρέγιεφ στην Ακαδημία του Λένινγκραντ, το 1960.]
Ο πατέρας του είχε αντίρρηση στο να γίνει χορευτής. Ο ίδιος περιέγραψε τη ζωή του στο φτωχικό σπίτι των νεανικών του χρόνων, όπου υπήρχε μόνο ένα δωμάτιο για μια εξαμελή οικογένεια: «Όποιος ήθελε να πάει στην τουαλέτα περπατούσε ως την άκρη του δρόμου και επειδή ποτέ δεν είχαμε χρήματα, τις πιο πολλές φορές πηγαίναμε ξυπόλητοι. Δεν είχα ούτε δικά μου ρούχα να φορέσω και για να βγω στο δρόμο ντυνόμουν με τα ρούχα των τριών αδελφών μου».
Το 1961 στο Παρίσι, σε μία περιοδεία των μπαλέτων Κίροφ του Λένινγκραντ, ο 23χρονος τότε Ρούντολφ Νουρέγιεφ, που ήταν πρώτος χορευτής των μπαλέτων, ζήτησε πολιτικό άσυλο στη Γαλλία ενώ ετοιμαζόταν να αναχωρήσει με τον θίασο για την Αγγλία. Η ιστορία, με γαργαλιστικές λεπτομέρειες που αφορούσαν την ερωτική ζωή του Νουρέγιεφ, απασχόλησε επί μακρόν τον Τύπο της εποχής. Την απόφαση, πάντως, την πήρε ο Ρώσος χορευτής στο αεροδρόμιο Λε Μπουρζέ όταν τον πλησίασαν δύο πράκτορες της υπηρεσίας πληροφοριών KGB, της οποίας στο μεταξύ είχε γίνει στόχος, και του ζήτησαν να επιστρέψει στη Μόσχα. Εκείνος κάλεσε σε βοήθεια τους Γάλλους αστυνομικούς και οδηγήθηκε στο γαλλικό υπουργείο Εσωτερικών. Έκτοτε έγινε ανεπιθύμητος στη Σοβιετική Ένωση και του απαγορεύθηκε η είσοδος στη χώρα. Κάτι που άρθηκε 28 χρόνια αργότερα (1989), όταν με προσωπική παρέμβαση του τότε ηγέτη της χώρας, Μιχαήλ Γκορμπατσώφ, του επετράπη η είσοδος προκειμένου να παρευρεθεί στην κηδεία της μητέρας του.
Στο Παρίσι αρχικά συνεργάστηκε με το Μεγάλο Μπαλέτο του Μαρκήσιου de Cuevas, σύντομα όμως (1962) πήγε στην Αγγλία, όπου απέκτησε τη βρετανική υπηκοότητα κι εκεί συνεργάστηκε με τα Βασιλικά Μπαλέτα του Λονδίνου, γνωρίζοντας την επιτυχία ως παρτενέρ της κατά 19 χρόνια μεγαλύτερής του Βρετανίδας χορεύτριας, Μαργκότ Φοντέιν. Παρ’ ότι η εκεί συνεργασία του ξεπέρασε την εικοσαετία, ουδέποτε ενσωματώθηκε στο μπαλέτο, προτιμώντας τον ρόλο του προσκεκλημένου καλλιτέχνη, τίτλο που διατήρησε στις ανά τον κόσμο εμφανίσεις του.
[Οι Μαργκότ Φοντέιν, Φρεντ Ασταίρ και Ρούντολφ Νουρέγιεφ, κατά τη διάρκεια του αμερικανικού τηλεοπτικού προγράμματος The Hollywood Palace (1965).]
Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, κι ενώ παρέμεινε στο χορό ακόμη και όταν πέρασε τα 50 χρόνια του, συνεργάστηκε ακόμη με τα Βασιλικά Μπαλέτα της Σουηδίας, το Μπαλέτο της Σκάλας του Μιλάνου, το Μπαλέτο του Βερολίνου κ.λπ., ενώ διετέλεσε διευθυντής του Μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού από το 1983 έως το 1989. Έχει ανεβάσει περισσότερα από 25 έργα μπαλέτου, σημαντικότερα εκ των οποίων υπήρξαν: Ζιζέλ, Δον Κιχώτης, Αντιγόνη, Μαργαρίτα, Η λίμνη των κύκνων, Ο καρυοθραύστης, Ρωμαίος και Ιουλιέτα.
Στη δεκαετία του ’70 ασχολήθηκε με την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, πρωταγωνιστώντας μεταξύ άλλων στην κινηματογραφική εκδοχή του “Δον Κιχώτη”, ενώ αργότερα ερμήνευσε τον Ροδόλφο Βαλεντίνο στην ομότιτλη ταινία. Το 1982 απέκτησε και την αυστριακή υπηκοότητα, αν και ζούσε κατά βάση στο Παρίσι.
Ο Νουρέγιεφ ήταν ομοφυλόφιλος και ουδέποτε έκρυψε το σεξουαλικό του προσανατολισμό. Η ζωή του πέρα από τη λάμψη συνοδεύτηκε και με ιστορίες γεμάτες έρωτα, σεξ και σκάνδαλα. Συνδέθηκε ερωτικά με τον Δανό χορευτή Έρικ Μπρουν, ο οποίος υπήρξε ο μεγαλύτερος έρωτας της ζωής του. Ανάμεσα στις συναναστροφές του υπήρξαν πολλά ονόματα του ευρύτερου καλλιτεχνικού χώρου, αλλά και του διεθνούς “τζετ σετ”.
[Ο Ρούντολφ Νουρέγιεφ μαζί με τον Έρικ Μπρουν.]
Υποστηρίζεται μάλιστα, στο βιβλίο “The Pink Triangle των Darwin Porter και Danforth Prince” ότι ο Νουρέγιεφ είχε ερωτική σχέση με την Τζάκι Κέννεντι, όπως και με την αδελφή της αλλά και με τον Μπομπ Κέννεντι. Η Τζούλι Κάβανω προσπάθησε να ανακαλύψει κάποια από τα μυστικά που κράτησε ο διάσημος χορευτής για τον εαυτό του. Κατάφερε, λοιπόν, να βρει ακόμα και στοιχεία για τον φάκελο της KGB για εκείνον, τα αρχεία της δίκης για προδοσία που έγινε στην απουσία του και ένα ολόκληρο πακέτο με αυτοϋποτιμητικά ερωτικά γράμματα από τον Erik Bruhn. Αυτό που έκανε εντύπωση είναι ότι ο Νουρέγιεφ τα είχε κρατήσει.
Η εξάπλωση του AIDS στην Γαλλία στις αρχές του 1980, είχε πάρει μεγάλες διαστάσεις στον εγχώριο τύπο, γεγονός όμως που δεν κινητοποίησε εξαρχής τον Νουρέγιεφ. Το 1984, ο καλλιτέχνης διεγνώσθη θετικός σε τεστ του ιού του ΗΙV, αρνούμενος ωστόσο, να παραδεχτεί, τουλάχιστον δημοσίως, το πρόβλημα υγείας του. Αν και οι αντοχές του άρχισαν να εξασθενούν, ο ίδιος συνέχιζε το έργο του, μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν η κατάσταση της υγείας του είχε αισθητά επιδεινωθεί.
Το 1992, κατορθώνει να ολοκληρώσει την εμφάνισή του στο Καζάν, ενώ, επιστρέφοντας στην οικία του στο Παρίσι, εισάγεται στο νοσοκομείο με υψηλό πυρετό. Εκεί, υποβάλλεται σε χειρουργείο περικαρδίτιιδας. Αυτό που τον κράτησε στη ζωή, ήταν το ανέβασμα του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας του Προκόφιεφ στην Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης, το 1992, έργο το οποίο και κατάφερε να φέρει εις πέρας. Τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου, παρά την εκ νέου επιδείνωση της υγείας του, συμμετέχει στην παράσταση La Bayadère, στην παρισινή όπερα Garnier. Την νύχτα εκείνη, ο χορευτής έλαβε επί σκηνής το βραβείο του Commandeur de l’Ordre des Arts et des Lettres της Γαλλίας.
Στις 20 Νοεμβρίου, εισάγεται και πάλι στο νοσοκομείο, αυτή τη φορά όμως δεν βγαίνει νικητής, αφήνοντας την τελευταία του πνοή, μετά από πολύμηνη μάχη, στις 6 Ιανουαρίου του 1993, σε ηλικία 54 ετών. Η κηδεία του έγινε στο φουαγιέ της Όπερα Garnier, όπου και είχε παραστεί πλήθος κόσμου, καθώς και άνθρωποι των τεχνών, πολιτικοί και συνεργάτες του. Η σορός του ενταφιάζεται στο ρωσικό κοιμητήριο Sainte-Geneviève-des-Bois, κοντά στο Παρίσι.
Ο Δρ. Canesi είπε στην εφημερίδα Le Figaro ότι ο Νουρέγιεφ φοβόταν να αποκαλύψει την ασθένειά του πριν από το θάνατό του, επειδή νόμιζε ότι θα έκανε κακό στην καριέρα του. Ο χορευτής έμαθε ότι ήταν φορέας του ιού HIV το 1984, όταν η καριέρα του ήταν στο ζενίθ. Ο ίδιος εξέφρασε την ανησυχία ότι ορισμένες χώρες, κυρίως οι Ηνωμένες Πολιτείες, θα μπορούσαν να του αρνηθούν την είσοδο αν γνώριζαν ότι είχε AIDS.
Στη συνέντευξή του στη Le Figaro, ο Δρ. Canesi εξήγησε: «Αν έρχομαι τώρα να πω την αλήθεια, είναι επειδή δεν υπάρχει αυτό που λέγεται “επαίσχυντη ασθένεια”. Σκέφτομαι όλους τους ανώνυμους ασθενείς που είναι στη μαύρη λίστα. Ο Νουρέγιεφ έζησε για 13 – 14 χρόνια με τον ιό, χάρη στη δύναμη και τη μαχητικότητα του. Οι άνθρωποι πρέπει να το μάθουν. Ήταν πολύ διάσημος για να είναι σε θέση να κρύψει την αλήθεια».
[Πόστερ από το ρωσικό ντοκιμαντέρ για τη ζωή του Νουρέγιεφ με τίτλο: Rudolf Nureyev: Rebellious Demon]
Ο Τζον Μπριντκάτ, παραγωγός και σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ «Nureyev: The Russian Years», μιλά για τον ενθουσιασμό των συνεργατών του. Για εκείνους του ανθρώπους που δεν είχαν καμιά σχέση με χορό. «Ολοι τους ήταν απόλυτα μαγεμένοι από τον Νουρέγιεφ, κυρίως από τα πρώτα φιλμ που τον δείχνουν να χορεύει στα είκοσί του χρόνια. Πίστευαν ότι ο χορός δεν σήμαινε τίποτα γι` αυτούς και ξαφνικά μαγεύτηκαν. Αυτό λένε όλοι όσοι τον γνώρισαν. Ακόμη κι όταν δεν χόρευε ο Ρούντολφ Νουρέγιεφ ήταν ένας σταρ».
Για την ζωή και το έργο του Νουρέγιεφ, έχουν γραφτεί πολλά βιβλία, βιογραφίες, καθώς και έχουν βγει στις κινηματογραφικές αίθουσες ταινίες, που προσπαθούν να ρίξουν περισσότερο φως στην προσωπική και καλλιτεχνική του πορεία. Το όνομά του έχει συνδεθεί με τον χορό, αφήνοντας μία μεγάλη παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές χορευτών. Η μεγάλη του πορεία, εκτός από την Δύση, έχει πλέον αναγνωριστεί και στην Ρωσία, η οποία, κατά τα προηγούμενα χρόνια, τον είχε σφοδρά πολεμήσει. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα Μπαλέτα Μαριίνσκι (πρώην Κίρωφ) έβαλαν και πάλι το όνομά του στην ιστορία τους, ενώ μία αίθουσα προβών της Ακαδημίας Βαγκάνοβα έχει πάρει το όνομά του. Ο χορογράφος των Μαριίνσκι, Όλεγκ Βινογκράτωφ, είπε για τον Νουρέγιεφ:
«Αυτό που έκανε ο Νουρέγιεφ στη Δύση, δεν θα μπορούσε ποτέ να το κάνει εδώ».
© T-zine.gr με πληροφορίες από Wikipedia, Lifo, Klik, maxmag και ronnisanlo.com
Ποια είναι η αντίδρασή σας;
