Σαν Σήμερα 22 Ιανουαρίου – LGBTQI People in History

---

T-zine.gr

Λόρδος Βύρων

George Gordon Byron VI
(22 Ιανουαρίου 1788 – 19 Απριλίου 1824)

Ο Λόρδος Βύρων (Αγγλικά:George Gordon Byron VI, 22 Ιανουαρίου 1788 – 19 Απριλίου 1824) ήταν Άγγλος ποιητής, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ρομαντισμού και φιλέλληνας.

Γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 22 Ιανουαρίου 1788 και ήταν γιος του Captain John Byron και της δεύτερης συζύγου του, Catherine Gordon. Ανήκε σε αριστοκρατική οικογένεια και ήταν απόγονος του βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδου του 3ου. Σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Κέϊμπριτζ αποκτώντας έτσι πολύ καλή μόρφωση. Ήταν χαρακτήρας ανήσυχος, παρορμητικός και τυχοδιωκτικός. Έτσι, ξεκίνησε περιοδείες και περιπλανήσεις στη νότια Ευρώπη (Πορτογαλία, Ισπανία, Ελλάδα, Τουρκία).

Κατα τη διάρκεια της παραμονής του στην Αθήνα ερωτεύτηκε παράφορα την Θηρεσία, κόρη του Άγγλου προξένου Θεοδώρου Μακρή, στην οποία αφιέρωσε και το ποίημά του «Κόρη των Αθηνών» (1809). Το 1812 εκφώνησε λόγο στη Βουλή των Λόρδων και δημοσίευσε το έργο του «Τσάιλντ Χάρολντ», το οποίο τον έκανε διάσημο. Ο χωρισμός του από τη σύζυγό του Άννα Ισαβέλλα Μίλμπαγκ προκάλεσε σκάνδαλο και έντονες συζητήσεις για ομοφυλοφιλικές του τάσεις, πράγμα που τον ανάγκασε να εγκαταλείψει την Αγγλία το 1816. Στην αρχή εγκαταστάθηκε στην Ελβετία και μετά στην Ιταλία, όπου υποστήριξε ενεργά το φιλελεύθερο κίνημα των Ιταλών πατριωτών.

Το 1823 κατευθύνεται, ύστερα από παρότρυνση των Άγγλων κεφαλαιούχων που ενδιαφέρονταν για σύναψη δανείων με την Ελληνική κυβέρνηση, προς την Ελλάδα σταματώντας στην Κεφαλλονιά, όπου παρέμεινε για έξι μήνες στην οικία του κόμη Δελαδέτσιμα, φίλου του Μαυροκορδάτου. Τελικά αν και αρχικός προορισμός ήταν ο Μοριάς εγκαθίσταται στο Μεσολόγγι, όπου έρχεται σε επαφή με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, τον οποίο και υποστηρίζει οικονομικά. Εν τω μεταξύ έχει σχηματίσει ιδιωτικό στρατό από 40 Σουλιώτες υπό τον Δράκο, Τζαβέλλα και Φωτομαρά. Αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν από τους πρώτους που συνειδητοποίησε τις καταστροφικές συνέπειες που θα είχε η σύναψη δανείου στην περίπτωση που χρησιμοποιείτο όχι για εθνικούς σκοπούς αλλά για πολιτικές διαμάχες.

Απεβίωσε στις 19 Απριλίου του 1824 ύστερα από πυρετό. Το πένθος για το θάνατό του ήταν γενικό και ο Διονύσιος Σολωμός συνέθεσε μακρά ωδή στη μνήμη του. Η καρδιά του ενταφιάστηκε στο Μεσολόγγι.

Από τα έργα του τα πιο γνωστά είναι:

– «Τσάιλντ Χάρολντ»
– «Δον Ζουάν»
– «Μάνφρεντ»

Πηγή: Wikipedia

* * * * *Αν οι φοιτητές και οι λάτρεις της ποίησης τείνουν σήμερα να ταυτίζουν το κίνημα του αγγλικού ρομαντισμού πρωτίστως με τον Γουόρντζγουορθ, τον Κόλριτζ, τον Σέλεϊ και τον Κιτς, δεν συνέβαινε το ίδιο με τους συγχρόνους τους. Στα μάτια των Ευρωπαίων του 19ου αιώνα ο λόρδος Βύρωνας δεν ήταν μόνο ο δημιουργός του πρότυπου ρομαντικού ήρωα αλλά και η ένδοξη ενσάρκωσή του. Ο βυρωνικός ήρωας («Byronic hero») μπορεί να παίρνει διάφορες μορφές στα έργα του συγγραφέα, πάντοτε όμως διαγράφεται ως μια περιθωριακή και περιπλανώμενη μορφή. Φλογερός, μελαγχολικός και βασανισμένος από ενοχές που συνήθως τον οδηγούν στην καταστροφή, αψηφά τις κοινωνικές συμβάσεις και ενεργεί πάντοτε σύμφωνα με τις προσταγές του δικού του ηθικού κώδικα, ερχόμενος συχνά σε αντιπαράθεση με ανθρώπινες και υπεράνθρωπες δυνάμεις. Ο Μπέρτραντ Ράσελ στο βιβλίο του «Ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας» αφιερώνει ένα ολόκληρο κεφάλαιο στον λόρδο Βύρωνα επειδή ο «βυρωνισμός», αυτή η στάση «τιτάνιας επιβολής τού εγώ σε κοσμική κλίμακα», καθιέρωσε μια προοπτική και έναν τρόπο θέασης του κόσμου που διαπότισε τη φιλοσοφική σκέψη του τέλους του 19ου αιώνα και επηρέασε τη θεωρία του Υπερανθρώπου του Νίτσε του ήρωα που στέκεται έξω και πάνω από τα κοινώς αποδεκτά κριτήρια «καλού» και «κακού». Ο ίδιος ο Βύρωνας ακολούθησε σε μεγάλο βαθμό μια τέτοια πορεία. Συνδέθηκε ερωτικά με την ετεροθαλή αδελφή του, γεγονός που σκανδάλισε την αγγλική κοινωνία. Χάνοντας την υποστήριξη όλων σχεδόν των φίλων του, αναγκάστηκε να φύγει από τη χώρα το 1816. Ταξίδεψε σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, ζώντας έντονα και συνάπτοντας υπεράριθμες σχέσεις. Εγραφε ασταμάτητα ώσπου αποφάσισε να στραφεί στα όπλα. Ενθερμος φιλέλλην, εγκαταστάθηκε στο Μεσολόγγι προκειμένου να συνδράμει τους Ελληνες στον αγώνα τους κατά των Τούρκων. Εζησε με σπαρτιατική λιτότητα, εκπαιδεύοντας στρατεύματα που ο ίδιος είχε επιχορηγήσει και προσπαθώντας επί ματαίω να υπερβεί τις συνθήκες χάους, δολοπλοκίας και ανικανότητας που επικρατούσαν στον ελληνικό στρατό. Εξαντλημένος υπέκυψε την επομένη των 36ων γενεθλίων του.

Πηγή: Βήμα, 13.6.1999, Λουίζα Αρκουμενέα

* * * * *Η Fiona MacCarthy το ‘χει συνήθειο να βγάζει τα άπλυτα στη φόρα. Πεπειραμένη Αγγλίδα βιογράφος με γερά ακονισμένη πένα δημοσίευσε πρόσφατα μια νέα βιογραφία του Λόρδου Βύρωνα. Το κεντρικό θέμα της είναι η ομοφυλοφιλία του ποιητή και τραγικού ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης. Οι αποδείξεις; Πάμπολλες κατά τη βιογράφο. Εγώ θα τις έλεγα «αποχρώσες ενδείξεις». Γιατί έχουν τη μορφή ποιητικών φωνών. Ή κωδικοποιημένων μηνυμάτων σε επιστολές, όπως όταν καυχέται ο Μπάυρον για τις εμπειρίες του στην Ελλάδα (1809-1811) «200 pl and opt Cs», φράση από το «Σατυρικό» του Πετρώνιου: «coitum plenum et optabilem» – «200 στιγμές μπόλικου σεξ της αρεσκείας μου».

Η βιογραφία της Μακάρθι αντανακλά το κλίμα των καιρών μας. Πάνε πια τα χρόνια που η βιογραφία καταντούσε «αγιογραφία» και οι σεξουαλικές εμπειρίες του προσώπου δεν υπεισέρχονταν στην αφήγηση. Με αποτέλεσμα να μαθαίνουμε τη «μισή» ζωή ενός προσώπου. Ναι, αλλά στην περίπτωση του Μπάυρον μιλάμε για 15χρονα αγόρια, που είναι ακόμα παιδιά. Για παιδεραστία. Για «σύνδρομο Μάικλ Τζάκσον». Γιατί, λοιπόν, η συγγραφέας, που ανέπτυξε το θέμα της ομοφυλοφιλίας σε έκταση, δεν αναφέρθηκε καθόλου στην παιδεραστία; «Δεν έχουμε απτές μαρτυρίες των σχέσεών του με τα αγόρια. Τις συμπεραίνουμε», λέει η Μακάρθι. «Μην ξεχνάς ότι ο Μπάυρον είχε αδυναμία και στα κοριτσάκια. Ποιος ξέρει αν είχε σεξουαλικές σχέσεις μαζί τους. Θέλω να πιστεύω πως όχι. Δεν ήθελα να γράψω ένα χυδαίο βιβλίο».

Οι συζητήσεις για τη σεξουαλική ζωή του Μπάυρον δεν έχουν τελειωμό. Ο Μπάυρον στην εποχή του ήταν είδωλο. Κι έτσι αδίστακτα σαν σούπερ σταρ, που εκθειάστηκε και ποδοπατήθηκε από τα ίδια άτομα, αποφάσισε να τον αντιμετωπίσει και η Μακάρθι. Χωνεύοντας δυο αιώνων συναισθηματική μυθοποίηση. Ηρωικά εγκώμια και πολιτιστική νεκροφιλία. Φήμες. Ιστορίες. Και ψέματα, που τα ‘σπερναν όχι μόνο οι εχθροί του, αλλά και ο ίδιος. Τι είναι αλήθεια και τι ψέμα;

«Διάβασα αμέτρητες επιστολές, τα ποιήματά του», εξομολογείται η βιογράφος, «άλλες βιογραφίες, άγγιξα τα προσωπικά αντικείμενα, ταξίδεψα στο Μεσολόγγι, στην Αθήνα, στην Κεφαλονιά, στην Ιταλία… Όταν άρχισα την έρευνά μου δεν είχα ιδέα για το πόσο παθιασμένος ήταν με τα αγόρια. Κι αυτό το πάθος, και ο φόβος μαζί μήπως καταδικαστεί εις θάνατον για ομοφυλοφιλία, ήταν αυτό που τον έκανε να εγκαταλείψει μια για πάντα την Αγγλία».

Καθόμαστε στο καθιστικό του σπιτιού που στέγαζε και στεγάζει τον εκδοτικό οίκο John Murray, τον αρχικό εκδότη του Μπάυρον, στο Λονδίνο. Αμέτρητες φορές ο ποιητής θα είχε βρεθεί σ’ αυτό το δωμάτιο. Εκεί μπροστά στο ίδιο τζάκι όπου ο John Murray είχε κάψει τα απομνημονεύματα του Μπάυρον, κρινοντάς τα ακατάλληλα για τα ήθη της εποχής. Αν τα είχαμε; Πολύ περισσότερα ονόματα, ανδρικά και γυναικεία, εραστών θα είχαν ξεπηδήσει από τις σελίδες τους. Πέρα από τον σχολικό του έρωτα για τον Earl of Clare. Τον John Edleston, το παιδί της χορωδίας στο Κέμπριτζ. Τον Ευστάθιο Γεωργίου, που γνώρισε στο πρώτο του ταξίδι στην Ελλάδα. Τον Λουκά Χαλανδριτσάνο από το Μεσολόγγι… Ή τις γυναίκες. Τη λαίδη Caroline Lamb που ντυνόταν για χάρη του σαν αγόρι και που αργότερα διέδωσε τις φήμες για την ομοφυλοφιλία του. Τη γυναίκα του Annabella Milbanke. Την ετεροθαλή αδελφή του Augusta με την οποία είχε αιμομεικτικές σχέσεις. Την Contessa Teresa Guiccioli, τη σφοδρή αγάπη του στην Ιταλία…

Αντιφάσεις

«Υπάρχουν αντιφάσεις στον χαρακτήρα του Μπάυρον», διευκρινίζει η Μακάρθι. «Το αρσενικό και το θηλυκό συνευρίσκονται. Ο αλαζόνας Σκωτσέζος λόρδος και ο συμπαθής και με κατανόηση άνθρωπος συνευρίσκονται. Κι είναι όλες αυτές οι αντιφάσεις που τον έκαναν ελκυστικό σε πολλούς ανθρώπους. Που του αφοσιώθηκαν και τον αγάπησαν πραγματικά. Κοίταξε την ποίησή του. Το ίδιο διασπασμένη. Ήταν ικανός να γράφει λυρικά τρυφερά ποιήματα απ’ τη μια και σατυρική ποίηση γεμάτη βιτριόλι απ’ την άλλη. Μακροσκελή ποιήματα σαν τον Don Juan και λιγόστιχα χιουμοριστικά και έξυπνα ποιηματάκια».

Αυτές του οι ικανότητες τον έφεραν στο απόγειο της λογοτεχνικής δόξας. Τα χρόνια από 1812 μέχρι το 1815 τα είχε χαρακτηρίσει ως «περίοδο βασιλείας» του στο Λονδίνο. Το ποίημά του «Childe Harold’s Pilgrimage», οι εξωτικές ιστορίες του από το ταξίδι του σε Ελλάδα, Αλβανία και Τουρκία, το ποίημά του «Corsair», που πούλησε 10.000 αντίτυπα την πρώτη ημέρα εκδοσής του, κάτι αδιανόητο για την εποχή, τον έκαναν δημοφιλή. Πόρτες άνοιξαν. Οι φίλοι αριστοκράτες τον καλοδέχτηκαν στα σπίτια τους. Ξετρελαμένες θαυμάστριες του έστελναν γράμματα με τούφες από τα μαλλιά τους. Το 19ο αιώνα ο Λόρδος Βύρων ήταν ο δεύτερος περισσότερο αναγνωρισμένος ποιητής μετά τον Σαίξπηρ.

Εκκεντρικός, σαν τους σούπερ σταρ της εποχής μας, επέτρεπε ωστόσο να τον ζωγραφίσουν μόνο από το αριστερό προφίλ. Ακολουθούσε αυστηρές δίαιτες λόγω προβλήματος βάρους. Το ατροφικό του πόδι το έκρυβε σε κάθε απεικόνιση. Κυκλοθυμικός και απρόβλεπτος, υπέφερε από κατάθλιψη. Μα πώς και άντεξε το ίματζ του στον χρόνο; «Η τεχνολογία τον βοήθησε. Κυκλοφόρησαν πάμπολλα πορτρέτα, γκραβούρες, λιθογραφίες του. Όλοι τον αναγνώριζαν. Αλλά και η ποίηση. Σε μια περίοδο όπου οι πάντες διάβαζαν και απομνημόνευαν ποίηση, είχαν τους στίχους του Μπάυρον στα χείλη τους. Κι ο θάνατός του βοήθησε το ίματζ του. Ο Μπάυρον έγινε το σύμβολο θυσίας για την ελευθερία. Συχνά αναρωτιέμαι τι θα είχε απογίνει αν δεν είχε πεθάνει στο Μεσολόγγι», αποφαίνεται η Μακάρθι.

Το βιβλίο της Μακάρθι διαβάζεται ευχάριστα. Με κουβεντιαστό αφηγηματικό στυλ «συνομιλεί» με τον αναγνώστη. Διηγείται ιστορίες. Κάνει ερωτήσεις. Καμιά φορά όμως τις αφήνει αναπάντητες. Να, για παράδειγμα, όταν μιλάει για τη Μαντάμ Μακρή (σελ. 114) που ήθελε να πουλήσει την κόρη της Τερέζα για 30.000 πιάστρες στον Μπάυρον. Πόσο κοινή ήταν μια τέτοια πράξη στους κατοίκους της προεπαναστατικής Αθήνας; Επίσης αν είχε προσθέσει ένα κεφάλαιο για την ποίησή του, η βιογραφία θα γινόταν ακόμα πιο κατατοπιστική για τον κοινό αναγνώστη.

Στις 19 Απριλίου 1824, ο λόρδος George Gordon Byron ξεψύχησε στο Μεσολόγγι σε ηλικία 36 χρόνων. Από μόλυνση. Τα κεφάλαια της βιογραφίας που καλύπτουν τη ζωή του στην Ελλάδα και την αρρώστια του είναι γραμμένα με πολλή ευαισθησία.

Άραγε αυτός αγάπησε τους Έλληνες όσο εκείνοι; «Ναι, απολύτως», απαντά η Μακάθρι. «Βέβαια, ήξερε και τις παραξενιές τους. Ήξερε ότι ήθελαν τα λεφτά του. Και στο τελευταίο επεισόδιο της ζωής του ο Μπάυρον έδειξε σύνεση και στρατηγική. Ακόμα και τους μήνες που έμεινε στην Κεφαλονιά πριν πάει στο Μεσολόγγι, μελετούσε την κατάσταση με ωριμότητα. Ήξερε ότι η απόφασή του να υποστηρίξει αυτή ή την άλλη πολεμική φατρία των Έλλήνων θα είχε σημαντικές επιπτώσεις. Ήθελε να πράξει σωστά. Όπως και έπραξε. Να δώσει τα λεφτά εκεί που έπρεπε. Αλλά διέκρινε και τα χαρίσματα των Τούρκων. Γιατί όλους τους έβλεπε πρώτα απ’ όλα ως ανθρώπους».

Πηγή: Τα Νέα, 29.3.2003

* * * * *Βιβλιογραφία

– Χαιρόπουλος, Χρήστος. Ο λόρδος Βύρων και η κόρη των Αθηνών : Ιστορικό ανάγνωσμα / Χρήστος Κ. Χαιρόπουλος. – 1η έκδ. – Αθήνα : Modern Times, 2005.

– Atchley, S. C. Ο λόρδος Βύρων στην Ελλάδα / S. C. Atchley. – 2η έκδ. – Αθήνα : Βαγιονάκη, 2000.

– Μπίκος, Πέτρος. Λόρδος Βύρων : Ο κορυφαίος φιλέλληνας / Πέτρος Μπίκος • εικονογράφηση Σ. Μπαράλντι. – Αθήνα : Στρατίκης, 1999.

– Calvo – Platero, Dani?le. Λόρδος Βύρων / Dani?le Calvo Platero • μετάφραση Γιώργος Λεβίδης. – Αθήνα : Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 1994.

– Byron, Lord. Μάνφρεντ / Μπάυρον • μετάφραση Αθανάσιος Δ. Οικονόμου. – 1η έκδ. – Αθήνα : Οδός Πανός – Σιγαρέτα, 2006.

– Byron, Lord. Κάιν : Ένα μυστήριο / Λόρδος Τζωρτζ Γκόρντον Μπάυρον • μετάφραση Χριστίνα Μπάμπου – Παγκουρέλη. – 1η έκδ. – Αθήνα : Ανεμοδείκτης, 2006.

– Byron, Lord. Επιστολές από την Ελλάδα : 1809-1811 και 1823-1824 / Λόρδου Μπάυρον • μετάφραση Δημοσθένης Κούρτοβικ • επιμέλεια Leslie A. Marchand. – Αθήνα : Ιδεόγραμμα, 1996.

– Byron, Lord. Η κατάρα της Αθηνάς / Byron • μετάφραση Πάνος Καραγιώργος. – 2η έκδ. – Θεσσαλονίκη : Κυριακίδη Αφοί, 1995.

– Byron, Lord. Ο βρυκόλακας. Ένα απόσπασμα / Λόρδου Βύρωνα , John William Polidori • μετάφραση Λίλιαν Stead – Δασκαλοπούλου. – Αθήνα : Άγρα, 1994.

– Byron, Lord. Επιλογές από επιστολές, ημερολόγια και ποιήματα / Μπάυρον • μετάφραση Ειρήνη Βρης. – 2η έκδ. – Αθήνα : Οδός Πανός – Σιγαρέτα, 1993.

– Byron, Lord. Ο φυλακισμένος του Σιγιόν και άλλα διαλεχτά ποιήματα / Λόρδου Βύρωνα • μετάφραση Θανάσης Γιαπιτζάκης • εικονογράφηση Στέλλα Σκουλούδη. – Αθήνα : Μπουκουμάνης, 1988.

– Byron, Lord. Ντον Ζουάν : Άσματα 9-16: Τέλος έργου Ντον Ζουάν / Λόρδος Βύρωνας • μετάφραση Μαρία Ι. Κεσίση. – 1η έκδ. – Αθήνα : Σπανός – Βιβλιοφιλία, 1987.

– Byron, Lord. Ο κουρσάρος / Λόρδος Μπάυρον • μετάφραση Λεωνίδας Ραζέλος. – Αθήνα : Ελεύθερος Τύπος

Πηγή: Biblionet.Gr

 

© T-zine.gr με πληροφορίες από Πολύχρωμο Πλανήτη και Wikipedia,Βήμα, Τα Νέα, Biblionet.Gr