Η Μουρσάλ Ναμπιζαντά πλήρωσε με τη ζωή της το θάρρος της να μη φύγει στο εξωτερικό όταν οι Ταλιμπάν επέστρεψαν στην εξουσία και να συνεχίσει να μάχεται για τους συμπολίτες της.
Το φονταμενταλιστικό καθεστώς κατακρεουργεί κάθε γυναικείο δικαίωμα, καταδικάζοντας τις Αφγανές σε κατ’ οίκον φυλάκιση και απόλυτη σιωπή.
* Της Χριστίνας Πάντζου | Εφημερίδα των Συντακτών.
[Η δολοφονημένη Μουρσάλ Ναμπιζαντά]
Το Scold’s bridle (το χαλινάρι της εριστικής), γνωστό και ως Gossip bridle (χαλινάρι της κουτσομπόλας), ήταν ένα όργανο γυναικείου βασανισμού και ταπείνωσης στη μεσαιωνική Ευρώπη. Ενας σιδερένιος μηχανισμός που εγκλώβιζε το κεφάλι της γυναίκας ενώ εσωτερικά είχε ένα αιχμηρό στόμιο που συγκρατούσε τη γλώσσα της, έτσι που με κάθε απόπειρα να μιλήσει τραυματιζόταν και μπορούσε ακόμη και να της την κόψει με την πάροδο του χρόνου.
Τιμωρία για αυτές που τολμούσαν να αντιμιλήσουν ή να τσακωθούν με τους συζύγους τους, αλλά και για όσες θεωρούνταν κουτσομπόλες, αυθάδεις, ταραχοποιοί, ήταν φτωχές ή πόρνες ή κατηγορούνταν για μάγισσες. Τελικά για κάθε γυναίκα που «ενοχλούσε», αφού ο στόχος ήταν σαφής: «Μη μιλάς, μη διαφωνείς, μη θυμώνεις, μη λες ό,τι σκέφτεσαι, υποτάξου».
Αιώνες μετά το Αφγανιστάν των Ταλιμπάν έχει καταντήσει η χώρα που εφαρμόζει μεταφορικά, αλλά και τόσο απροκάλυπτα και γενικευμένα, ακραίες τεχνικές συνθλιβής και συμμόρφωσης των γυναικών. Μια «χώρα-χαλινάρι» όπου αν τα μέσα σήμερα είναι διαφορετικά, επενδυμένα με την «αίγλη μιας θείας επιταγής», ο στόχος τους είναι πανομοιότυπος: να στερήσουν από τις γυναίκες κάθε δυνατότητα έκφρασης, παρουσίας, αυθυπαρξίας.
Κι ακόμη κι αν φαίνεται δευτερεύον στο πλήθος των περιορισμών που τους έχουν επιβληθεί, η διαταγή να αποκεφαλιστούν ή να καλυφθούν (με σακούλες σκουπιδιών, αλουμινόχαρτο, υφάσματα…) τα κεφάλια των κούκλων που διαφημίζουν γυναικεία ρούχα στις βιτρίνες των καταστημάτων συμβολίζει με τον καλύτερο τρόπο την απόλυτη απαξίωση των γυναικών της χώρας, που οφείλουν να είναι απρόσωπες, ανώνυμες, άφωνες, αόρατες, μαυροφορεμένα φαντάσματα για να μην «κολάζουν τους ευσεβείς άντρες».
Οσες αψηφούν τους ασφυκτικούς κανόνες που τους επιβάλλουν, εύκολα το πληρώνουν με θάνατο, όπως έγινε με τη Μουρσάλ Ναμπιζαντά, που δολοφονήθηκε από ενόπλους στο σπίτι της την Κυριακή. Μέλος της αφγανικής Βουλής από το 2018 και ώς την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία τον Αύγουστο του 2021, η 32χρονη Ναμπιζαντά ήταν από τις σπάνιες γυναίκες πολιτικούς της χώρας και από τις τολμηρές που αρνήθηκαν να διαφύγουν στο εξωτερικό, πληρώνοντας με τη ζωή της την επιλογή της να συνεχίσει να μάχεται για τους συμπολίτες της.
Οι Αρχές δήλωσαν πως δεν έχουν καμιά σχέση με αυτό το έγκλημα και ότι το διερευνούν ενδελεχώς. Αλλά όταν στην πράξη και με τις πολιτικές σου εκμηδενίζεις την αξία της ζωής των γυναικών, έχεις οπλίσει το χέρι του δολοφόνου.
Απόλυτος σκοταδισμός
Μετά την επάνοδό τους στην εξουσία οι Ταλιμπάν σταδιακά αλλά μεθοδικά έχουν επαναφέρει σχεδόν το σύνολο των απαγορεύσεων και περιορισμών που είχαν επιβάλει στη διάρκεια της πρώτης διακυβέρνησής τους (1996-2001). Ξεκινώντας από την κατάργηση του υπουργείου Γυναικείων Θεμάτων, που αντικατέστησαν με το Προώθησης της Αρετής και Πρόληψης της Φαυλότητας, και την υποχρεωτικότητα της μπούρκας, προχώρησαν στην απόλυτη ανελευθερία των γυναικών.
Απέκλεισαν τα κορίτσια άνω των 12 ετών από το σχολείο. Εδιωξαν τις γυναίκες από τις περισσότερες δουλειές, ιδίως στον δημόσιο τομέα. Δεν τους επιτρέπεται να μετακινούνται χωρίς τη συνοδεία ενός κηδεμόνα ούτε να μιλούν σε άντρα, εκτός κι αν είναι συγγενής τους. Τους απαγόρευσαν να πηγαίνουν σε γυμναστήρια, αθλητικά κέντρα, δημόσια λουτρά, πάρκα, κήπους. Πρόγραψαν για εκείνες το ποδήλατο, τους περίπατους, το τραγούδι, το γέλιο.
Στις 20 Δεκεμβρίου τις απέκλεισαν εν μια νυκτί από τα Πανεπιστήμια με ένοπλους φρουρούς να τις διώχνουν από τις εισόδους τους. Και λίγες μέρες μετά τους απαγόρευσαν να εργάζονται και σε μη κυβερνητικές οργανώσεις με την πρόφαση ότι δεν φορούσαν «ως αρμόζει» τη μαντίλα. Υπονομεύοντας την ίδια την επιβίωση πολλών από αυτές που έτσι συντηρούσαν τις οικογένειές τους αλλά και τη δυνατότητα γυναικών και κοριτσιών να λάβουν άμεση βοήθεια, αφού μόνο γυναίκες μπορεί να έρχονται σε επαφή μαζί τους. Ηδη 4 μεγάλες διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις ανέστειλαν τη λειτουργία τους στη χώρα, σε μια συγκυρία δε όπου το 97% των πολιτών ζει στη φτώχεια, τα δύο τρίτα επιζούν χάρη στη βοήθεια και κάπου 20 εκατ. άτομα πεινάνε, αυτή η απαγόρευση θα επιδεινώσει ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
Οι γυναίκες στο Αφγανιστάν είναι θύματα της τρομοκρατίας, της αμορφωσιάς, του φανατισμού θρησκόληπτων μισογύνηδων, που τις καταδικάζουν να μένουν θαμμένες ζωντανές στα σπίτια τους. «Η ζωή τους είναι μια πραγματική κόλαση», έλεγε ρεπορτάζ του ΑFP, «ενώ συγχρόνως επιδεινώνονται τρία φαινόμενα που επίσης μεγεθύνονται στη χώρα: οι αυτοκτονίες, η έμφυλη βία και οι καταναγκαστικοί γάμοι, με την κρίση να έχει οδηγήσει οικογένειες κυριολεκτικά να πωλούν τα κορίτσια τους για να επιβιώσουν».
Και η διεθνής κοινότητα;
Ηδη τον περασμένο Νοέμβριο, πριν καν τις νέες απαγορεύσεις να πηγαίνουν Πανεπιστήμιο ή να εργάζονται σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, ο ειδικός εισηγητής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Αφγανιστάν, Ρίτσαρντ Μπένετ, κατήγγειλε ότι «οι περιορισμοί που έχουν επιβάλει (οι Ταλιμπάν) οφείλουν να είναι αντικείμενο έρευνας ως δίωξη λόγω φύλου (κάτι που συνιστά έγκλημα κατά της ανθρωπότητας) στο πλαίσιο μιας (δικαστικής) διαδικασίας σύμφωνης με το διεθνές δίκαιο».
Στα τέλη Δεκεμβρίου το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ κατήγγειλε επίσης αυτές τις απαγορεύσεις κάνοντας έκκληση «να επιτραπεί η πλήρης, ισότιμη και σημαντική συμμετοχή τους στο Αφγανιστάν». Αλλά το έκανε μέσα από ένα κείμενο που υπέγραψαν και τα 15 μέλη του Σ.Α., χωρίς ωστόσο να έχει τον χαρακτήρα ενός δεσμευτικού ψηφίσματος. Και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει υιοθετήσει ψηφίσματα που καταδικάζουν την οπισθοδρόμηση του Αφγανιστάν στα δικαιώματα των γυναικών και έχει ζητήσει από την Κομισιόν τη δημιουργία ενός ειδικού ανθρωπιστικού διαδρόμου και τη θέσπιση καθεστώτος ειδικής βίζας για τις Αφγανές που αναζητούν προστασία, χωρίς ωστόσο κανένα αποτέλεσμα.
Δείγματα μιας διεθνούς απάθειας που εξαντλείται σε χλιαρές δηλώσεις αλληλεγγύης και καταδίκες χωρίς αντίκρισμα, όπως έλεγε σε συνέντευξή της στην εφημερίδα Público η Γκουλαλάι Χοτάκ, πρώην μέλος του Ανώτατου Δικαστηρίου του Αφγανιστάν και εξόριστη από το 2021 στην Ισπανία. «Υπάρχει ένα ηθικό και νομικό χρέος του πολιτισμένου κόσμου, και ιδίως των δυτικών χωρών, να στηρίξουν τις Αφγανές και να πιέσουν τους Ταλιμπάν για να ανοίξουν χώρο για τις γυναίκες στη χώρα μου, να αναγνωρίσουν τα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά τους δικαιώματα. Αλλά η διεθνής κοινότητα έχει εγκαταλείψει τις Αφγανές στην τύχη τους».
© T-zine.gr – με πληροφορίες από την Εφημερίδα των Συντακτών
– Ακολουθείστε την ιστοσελίδα στο facebook του t-zine.