Γράφει ο Βασίλης Σωτηρόπουλος
To νέο νομοσχέδιο για την ίση μεταχείριση και την αστυνομική αυθαιρεσία
Διαβάζουμε ότι εξισώνεται το σύμφωνο συμβίωσης με τον γάμο και ότι ιδρύεται νέος μηχανισμός για την αντιμετώπιση της αστυνομικής βίας, ο οποίος μάλιστα αναφέρεται ως “εμβληματικό βήμα για την καταπολέμηση της αυθαιρεσίας”. Τίποτε από τα δύο δεν συμβαίνει στο νέο νομοσχέδιο για την ίση μεταχείριση και την αστυνομική αυθαιρεσία.
Το νομοσχέδιο παίρνει τον ισχύοντα Ν.3304/2005 για την ίση μεταχείριση και του προσθέτει την “ταυτότητα φύλου” και τα “χαρακτηριστικά φύλου”, κάτι το οποίο ήδη καλυπτόταν ερμηνευτικά, αφού από το 2005 απαγόρευε τις διακρίσεις λόγω φύλου. Καλό είναι βέβαια που το λεει ρητά, αλλά δεν χρειαζόταν να καταργήσει τον Ν.3304 για να το κάνει αυτό. Επίσης διορθώνει τον όρο “γενετήσιος προσανατολισμός” με τον όρο “σεξουαλικός προσανατολισμός. Αυτά. Ιδρύει επίσης άλλες 10 οργανικές θέσεις στον Συνήγορο του Πολίτη, επειδή τον καθιστά αρμόδιο για την ίση μεταχείριση, αρμοδιότητα που είχε ήδη από το 2005 χωρίς ποτέ να διαμαρτυρηθεί ότι είναι υποστελεχωμένος. Για την ακρίβεια, ο Συνήγορος του Πολίτη στην Ελλάδα είναι ο πιο πλούσια στελεχωμένος Ombudsman του πλανήτη.
Το πρόβλημα είναι ότι το νομοσχέδιο δεν διορθώνει κανένα από τα προβλήματα του Ν.3304/2005: η ίση μεταχείριση λόγω μιας σειράς διακρίσεων ισχύει μόνο για τις εργασιακές σχέσεις στην πλήρη εφαρμογή της. Σε άλλους τομείς (εκπαίδευση, αιτήματα ασύλου, πρόσβαση σε υπηρεσίες, τουρισμός, αθλητισμός), η ίση μεταχείριση χωρίς διακρίσεις ισχύει πετσοκομμένη. Έτσι ο νόμος δεν κατορθώνει να εφαρμόσει π.χ. την Σύσταση 2010 (5) του Συμβουλίου της Ευρώπης για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου που λύνει οριζόντια το θέμα. Αν πράγματι υπήρχε η βούληση για πλήρη ίση μεταχείριση, η Κυβέρνηση θα μπορούσε να προτείνει την κύρωση με νόμο του 12ου πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για την γενική κατάργηση των διακρίσεων που έχουμε υπογράψει ως χώρα από το έτος 2000, αλλά δεν έχουμε ακόμη κυρώσει με νόμο.
Όσον αφορά τα μέτρα προστασίας, έχει επισημανθεί στο Υπουργείο Δικαιοσύνης να μην επιμένει ότι οι πολίτες μπορούν να ασκούν τις προβλεπόμενες απο τα άρθρα 24 προσφυγές στην τοπική αυτοδιοίκηση: σε Δήμους και Περιφέρειες δεν υπάρχει αίτηση θεραπείας και ιεραρχική προσφυγή, υπάρχει μόνο η προσφυγή εντός αποκλειστικής προθεσμίας 15 ημερών ενώπιον της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, η οποία μπορεί και να μην ασχοληθεί καν. Η έλλειψη Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης στους περισσότερους δήμους και η παρουσία του Περιφερειακού Συμπαραστάτη του Δημότη σε 7 από τις 13 περιφέρειες καθιστά εντελώς περιορισμένη την δυνατότητα εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Το μεγάλο ανέκδοτο όμως είναι ότι το νομοσχέδιο κάνει ένα “εμβληματικό βήμα για την καταπολέμηση της αυθαιρεσίας”, ιδρύοντας έναν μηχανισμό εξέτασης καταγγελιών για την αστυνομική αυθαιρεσία. Η αλήθεια είναι ότι ο Συνήγορος του Πολίτη προσλαμβάνει και τον χαρακτηρισμό “Μηχανισμός Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας”, για να ελέγχει και την αστυνομία και τα άλλα σώματα, κάτι που αποτελεί ούτως ή άλλως αποστολή του Συνηγόρου του Πολίτη, από την πρώτη μέρα της λειτουργίας του. Και για να ασκεί αυτή την αποστολή -που ήδη την ασκεί εδώ και 18 χρόνια- το νομοσχέδιο ιδρύει άλλες 10 οργανικές θέσεις (χώρια από αυτές που ίδρυσε πιο πάνω για την ίση μεταχείριση).
Εδώ υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις από τον Επίτροπο του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Συγκεκριμένα, σε επιστολή που έστειλε ο Επίτροπος στις 25 Ιουλίου 2016 στους υπουργούς κ.κ. Τόσκα και Παρασκευόπουλο, επισημαίνει ότι ο Μηχανισμός Διερεύνησης δεν μπορεί να περιορίζεται σε μη δεσμευτικές συστάσεις προς τα πειθαρχικά όργανα της αστυνομίας, δηλαδή δεν αρκεί η διαμεσολαβητική αρμοδιότητα του Συνηγόρου του Πολίτη, δηλαδή δεν αρκεί ο Συνήγορος του Πολίτη! Επίσης ο Επίτροπος διαπιστώνει την αύξηση των περιστατικών μίσους κατά την διάρκεια του 2015 και καλεί για σχετικά μέτρα.
Πιο αποτελεσματική φαίνεται η απόφαση της Κύπρου να ιδρύσει μια ειδική Ανεξάρτητη Αρχή Διερεύνησης Ισχυρισμών και Παραπόνων κατά της Αστυνομίας. Είναι μια αρχή εντελώς διακριτή από τον κύπριο Συνήγορο του Πολίτη και λειτουργεί με πλήρεις προανακριτικές αρμοδιότητες, για να ελέγξει την αστυνομική αυθαιρεσία. Αυτό που δεν έχει γίνει σαφές είναι: γιατί δεν μας αρκούν οι υπάρχουσες δομές για την καταπολέμηση της αστυνομικής αυθαιρεσίας; Μα, γιατί αν πάς να κάνεις σχετική μήνυση πάλι αναγκαστικά η δικογραφία θα περάσει μέσα από χέρια αστυνομικών. Άρα, το ζητούμενο δεν είναι να πάμε στον Συνήγορο του Πολίτη, ο οποίος κάνει μόνο διαμεσολάβηση, αλλά να δημιουργηθεί ένα ειδικό ανεξάρτητο σώμα προανάκρισης το οποίο μπορεί να εγγυηθεί ότι προανακριτικό υλικό για αστυνομικούς και κατ’ επέκταση κατηγορητήρια και κυρώσεις θα επιβάλλονται ΧΩΡΙΣ την εμπλοκή των συναδέλφων τους. Σε αυτό αποτυγχάνει πλήρως το προτεινόμενο νομοσχέδιο.
Διαβάζω επίσης ότι ιδρύεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης μια νέα υπηρεσία για την εφαρμογή των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Δυστυχώς δεν μπορώ να εντοπίσω σε ποιο ακριβώς άρθρο του νομοσχεδίου συμβαίνει αυτό.
© T-zine.gr με πληροφορίες από E-Lawyer
Ποια είναι η αντίδρασή σας;
